આજનું ખાનપાન અને જીવનશૈલીના કારણે લોકોને ઊંઘથી સંબંધિત સમસ્યાઓ હવે સામાન્ય બની ગઈ છે. યોગ શારીરિક અને માનસિક સ્વાસ્થ્ય માટે લાભદાયક હોય છે. યોગ એક વિજ્ઞાન પર આધારિત આધ્યાત્મિક અનુશાસન છે. જે મન અને શરીર વચ્ચે સુમેળ લાવવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે. તે સ્વસ્થ જીવન જીવવાની કળા અને વિજ્ઞાન છે. તેનાથી થતા અદ્ભુત ફાયદાઓને ધ્યાનમાં રાખીને, દર વર્ષે વિશ્વભરમાં 21 જૂન એ આંતરરાષ્ટ્રીય યોગ દિવસની ઉજવણી કરવામાં આવે છે .આ દિવસનો હેતુ પ્રાચીન ભારતમાં શરૂ થયેલા આધ્યાત્મિક અને શારીરિક અભ્યાસ વિશે જાગૃતિ ફેલાવવાનો છે.
આજના સમયમાં મોટાભાગના લોકો અનિદ્રાની સમસ્યાનો શિકાર બની ચુક્યા છે. આ ખોટી જીવનશૈલી અને ખાનપાનનું પરિણામ છે. એવામાં યોગ એક્સપર્ટ જણાવે છે કે, તમે રાત્રે સૂઈ ન શકતા હોવ કે સુવા માટે મુશ્કેલી અનુભવતા હોવ તો ચિંતા ન કરો. યોગમાં આનુ પણ સમાધાન છે. એવામાં યોગ અત્યંત ફાયદાકારક બની શકે છે. યોગ તણાવ હોર્મોન કોર્ટિસોલના સ્તરને ઘટાડીને, પિનીયલ ગ્રંથિની કામગીરીમાં સુધારો કરીને, પાચનમાં સુધારો કરવાનું કામ કરે છે. જેના પરિણામે સુવા માટે કોઈ પ્રયત્નની જરૂર નથી.
1) અધોમુખ શવાસન:- રાત્રે જમ્યાના ઓછામાં ઓછા બે કલાક બાદ ખાલી પેટે આ અભ્યાસ કરવો. અધોમુખ સવાસન કે ડાઉનવર્ડ ડોગ પોજ શરીરમાં લોહીના સંચાર ને સુધાર કરે છે, પીઠની જકડન દૂર કરે છે અને સારા પાચન માટે પેટની માંસપેશીઓનું કામ કરે છે.
આ યોગ કેવી રીતે કરવો:- તમારા ચારે, ઘૂંટણો અને હથેળીઓ ચટાઈ પર લઇ આવો. ધીરે-ધીરે નીતંબ ને ઉપર ઉઠાવો અને માથું હાથ વચ્ચે નીચું કરો. ઘૂંટણ અને કોણી સીધી હોવી જોઈએ. તમારી એડીને ફ્લોર પર નીચે દબાવવાની કોશિશ કરો. થોડી સેકન્ડ સુધી આ મુદ્રાને બનાવી રાખો અને બાલાસનની મુદ્રા માં આવીને તેને છોડી દો.
2) ઉત્તાનાસન:- રાત્રે ભોજન લીધા બાદ ઓછામાં ઓછા બે કલાક પછી ખાલી પેટે આનો અભ્યાસ કરવો. ઉત્તાનાસન કે સ્ટેન્ડિંગ ફોરવર્ડ બેન્ડ તમારા પાચનમાં સુધાર, માથાના દુખાવામાં રાહત અને માનસિક થાકને દૂર કરવાનું કામ કરે છે.
કેવી રીતે કરવો:- તમારા ઘૂંટણો અને થોડા દૂર કરીને તમારી ચટાઈ પર ઉભા રહો, એક ઊંડો શ્વાસ છોડતાં તમારા ઘૂંટણો ને ઢીલા કરો અને આગળ ઝૂકો. તમારા હાથને એકબીજાથી સમાંતર, તમારા પગ ની બાજુમાં, ચટાઈ પર આરામ આપો. આ સંપૂર્ણ પ્રક્રિયા દરમિયાન ઊંડો શ્વાસ લેવાનું યાદ રાખવું. તમારા પીઠની માંસપેશીઓનો અહેસાસ કરો,હેમસ્ટ્રિંગ્સને ખેચાણના રૂપે તમે તમારા મુગટને ફ્લોર ની તરફ લટકાવો છો. મુદ્રા છોડતા સમયે શ્વાસ લઈને ધીમે ધીમે ઉપર ઉઠો.
3) શવાસન:- શવાસન અથવા લાશ મુદ્રા તંત્રિકા તંત્ર ને શાંત કરે છે, તાણ ઘટાડે છે અને શરીરને સંપૂર્ણપણે આરામ કરવા દે છે.
કેવી રીતે કરવો:- તમારી યોગા ચટાઈ પર તમારા હાથને તમારી તરફ કરીને સૂઈ જાઓ, તમારી આંખો બંધ કરો અને ખાતરી કરો કે તમારા પગ હળવા છે, અને તેમનું મોઢું બાજુમાં હોય. તમારી હથેળીઓને તમારા શરીરની બાજુ પર, ધડથી સહેજ દૂર, આકાશ ની તરફ રાખો. ધીમે ધીમે શ્વાસને તમારા શરીરના દરેક ભાગમાં ખેંચો. આ ધીમા અને ઊંડા શ્વાસ લેવાની કસરત છે જે અત્યંત આરામ આપે છે. યોગ નિદ્રાને શવાસનમાં પણ સામેલ કરી શકાય છે – ઊંડી યોગિક ઊંઘનું એક સ્વરૂપ. લાભ નો અહેસાસ કરવા માટે 15 મિનિટ સુધી આ મુદ્રા માં રહો. 
4) બાલાસન:- બાલાસન અથવા બાળકની મુદ્રા એ એક અસરકારક પુનઃસ્થાપન મુદ્રા છે જે મન અને શરીરને સંપૂર્ણ આરામની સ્થિતિમાં લાવે છે. તે શરીરની જકડન પણ દૂર કરે છે અને થાકને દૂર કરવામાં મદદ કરે છે.
કેવી રીતે કરવો:- તમારા હાથોને તમારી જાંઘ પર ટેકવીને તમારી એડી પર બેસો. એક શ્વાસ લીધા પછી, તમારા પેટ અને છાતીને તમારી જાંઘ પર ટેકવો અને તમારા કપાળને ફ્લોર પર લાવો. તમારા હાથને તમારી પિંડીઓ, હથેળીઓ ઉપરની તરફ રાખીને આરામ આપો. થોડી સેકંડ માટે આ પોઝમાં રહો અને ધીમે ધીમે તમારા શ્વાસને હળવો કરો. 5 થી 10 ઊંડા શ્વાસ લો કારણ કે આ આસન તમારી પીઠ ની નીચેના ભાગ અને હિપ્સને ફેલાવે છે.
5) બદ્ધ કોણાસન:- બદ્ધ કોણાસન અથવા બટરફ્લાય મુદ્રા પાચનમાં સુધારો કરે છે, લાંબા દિવસો પછી મન અને શરીરને તણાવમુક્ત કરે છે અને શરીરના નીચેના ભાગને ઢીલો અને ખેંચવામાં મદદ કરે છે.
કેવી રીતે કરવો:- આરામદાયક મુદ્રામાં બેસો. હવે બંને પગને સીધા રાખો અને તમારા પગના પંજાને એકબીજાને સ્પર્શતા અને તમારા ઘૂંટણને વાળતા એક એક કરીને વાળો. તમારી એડીને બહાર કાઢવાનો પ્રયાસ કરો. શ્વાસ બહાર કાઢો અને આગળની તરફ ઝુકો. તમે તમારા માથાને ચટાઈ પર ટેકવી શકો છો. તમારા પગને બંને હાથથી પકડો અને તમારી પીઠ ને સીધી રાખો. હવે તમારા ઘૂંટણને તમારી ચટાઈ તરફ દબાવો. જાંઘ અને હિપ્સની બધી જકડન છોડી દો. તમે આ આસનને 3 વાર દોહરાવી શકો છો. ધ્યાનમાં રાખો કે યોગના તમામ આસનો કરતી વખતે, તમે નિષ્ણાતો દ્વારા સૂચવવામાં આવેલી પદ્ધતિઓને યોગ્ય રીતે અનુસરી રહ્યા છો.
(નોંધ : ઉપર જણાવેલ બધી જાણકારી ઈન્ટરનેટ આધારિત છે, માટે પહેલા કોઈ વિશેષજ્ઞ અથવા જાણકારની સલાહ અવશ્ય લેવી.)
તમે કોમેન્ટમાં ૫ સેકન્ડનો ટાઈમ લઈને એ અમને જણાવો કે આ માહિતી કેવી લાગી
(૧) વેરી હેલ્પફુલ (૨) હેલ્પ ફૂલ (૩) ગુડ (૪) એવરેજ
અવાજ સરસ લેખો અથવા આવનારા પાર્ટ ની અપડેટ માટે અમારા ફેસબુક પેજને લાઈક કરો..➡ સોશિયલ ગુજરાતી
