સ્માર્ટફોનનું વ્યસન આજે ખુબ જ વધી ગયું છે. બાળકોને તો સ્માર્ટફોન વગર સમય જ પસાર થતો નથી. તેમજ યુવાનોને પણ રાત્રે સૂતા પહેલા ફોન વગર ચાલતું નથી. રાત્રે ફોન લેવાથી તેમને ઉંધ પૂરતી થતી નથી તેમજ દિવસ દરમિયાન થાક લાગે છે. આ અંગે એક અભ્યાસ કરવામાં આવ્યો હતો જેમાં કેટલાક વિદ્યાર્થીઓ સ્માર્ટફોનથી પીડિત છે. ફોનથી છૂટકારો મેળળવવા માટે લોકો પ્રયાસ કરતા હોય છે. છતાં પણ ફોનથી છુટકારો મળતો નથી. તો આજે ફોનને પોતાનાથી દૂર કરવા અંગે કેટલાક સંદર્ભો બહાર આવ્યા છે, તો ચાલો આપણે તેના વિશે જાણીએ.
શું તમે પણ રાત્રે સારી રીતે સૂઈ શકતા નથી અને જેમ-તેમ કરીને શરીરને આડુંઅવળું કરીને રાત પસાર કરો છો ? તો યુ.એસ.એ ના રોગ નિવારણ અને રોકથામ કેન્દ્ર અનુસાર, એક તૃતીયાંશ અમેરિકન પુખ્ત વયના લોકો નિંદ્રાથી વંચિતના શિકાર છે, અને તેના કારણે તેમના જીવનને પણ અસર થઈ રહી છે. આ સંદર્ભમાં ફ્રન્ટીઅર્સમાં તાજેતરમાં મનોચિકિત્સા સંબંધિત એક અભ્યાસ પ્રકાશિત થયો હતો. આ અધ્યયનમાં લંડનની કિંગ્સ કોલેજમાં 18 થી 30 વર્ષની વયના 1,043 વિદ્યાર્થીઓનો સમાવેશ કરવામાં આવ્યો છે, જેમણે સ્માર્ટફોનનો ઉપયોગ કર્યો હતો. સંશોધનથી બહાર આવ્યું છે કે 40 ટકા યુનિવર્સિટી વિદ્યાર્થીઓ સ્માર્ટફોનના વ્યસનથી પીડિત છે.
આ અધ્યયનમાં એ પણ બહાર આવ્યું છે કે જે વિદ્યાર્થીઓ વધુ સ્માર્ટફોનનો ઉપયોગ કરતા હતા તેમની ઊંઘની ગુણવત્તામાં નોંધપાત્ર ઘટાડો થયો હતો. પહેલા થયેલા અધ્યયનમાં એ પણ બહાર આવ્યું છે કે રાત્રે સ્માર્ટફોનનો વધુ પડતો ઉપયોગ કરવાથી ઊંઘ ઓછી થાય છે, ઊંઘની અવધિમાં ઘટાડો થાય છે અને દિવસ દરમિયાન થાક લાગે છે. ખરેખર, સૂવાના સમયે સ્માર્ટફોનનો ઉપયોગ કરવાથી શરીરના સકેર્ડિયન લય પર અસર થાય છે એટલે કે જૈવિક ઘડિયાળ જે સુનિશ્ચિત કરે છે કે ક્યારે સૂવું અને ક્યારે જાગવું. ચાલો જાણીએ એવી કેટલીક રીતો જે તમને સ્માર્ટફોનના વ્યસનથી મુક્તિ આપશે.
ફોનને એક દિવસ અથવા એક અઠવાડિયા માટે તમારાથી દૂર રાખો : આજકાલ ઘણા લોકો મોબાઈલની ટેવથી મુક્તિ મેળવવા માટે એક દિવસ કે એક અઠવાડિયા સુધી ફોનથી અંતર રાખતા હોય છે. દર અઠવાડિયે એક દિવસ પસંદ કરો અને તે દિવસે તમારા મોબાઇલથી તમે અંતર રાખો.
એપ્લિકેશનથી તમારી જાતને નિયંત્રિત કરો : આજકાલ જાણે જીવનની દરેક સમસ્યાઓ માટે એક એપ આવી છે. આવી સ્થિતિમાં, કેટલીક એપ્લિકેશનો એવી છે જે તમારા સ્માર્ટફોનથી છૂટકારો મેળવવા અથવા તેને ઘટાડવાની ટેવ પર કામ કરશે. આ એપ્લિકેશન્સ આવી છે.
અવકાશ – આ એપ્લિકેશનથી તમે સ્માર્ટફોનના વ્યસનને ઘટાડવા માટે ધ્યેય નક્કી કરી શકો છો. તેની મદદથી તમે તેમાં તમારી દૈનિક પ્રગતિ ચકાસી શકો છો.
ફોરેસ્ટ – આ એક સુંદર ડિઝાઈન કરેલી એપ્લિકેશન છે. તે તમારા સ્માર્ટફોનના વપરાશની ટેવને નિયંત્રિત કરે છે અને તમારી ઉત્પાદકતામાં પણ વધારો કરે છે.
ક્ષણ – નાની, દૈનિક કસરતોથી તમને તમારા ફોનનો યોગ્ય રીતે ઉપયોગ કરવામાં મદદ મળે છે.
ફ્લિપડ – આ એપ્લિકેશન સંપૂર્ણ ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવા માટે મન-ભટકતી એપ્લિકેશનને બ્લોક કરી દે છે.
સ્ક્રીન ટાઈમ – તમારા ફોન અથવા વિશેષ એપ્લિકેશન પર દૈનિક વપરાશ મર્યાદા નક્કી કરો.
ફોનના સેટિંગ્સને બદલી નાખો : સેલફોનનો વપરાશ ઘટાડવા માટે, તમે ફોનની સેટિંગ્સ બદલવા માટે આ ટીપ્સ અને યુક્તિઓનો ઉપયોગ કરી શકો છો. જો તમે ઈચ્છો તો આ ટીપ્સનો ઉપયોગ કરી શકો છો. જેમાં સૂચના બંધ કરો, સ્ક્રીનને બ્લેક-એન્ડ-વ્હાઇટ પર સેટ કરો, હોમ સ્ક્રીનમાંથી એ એપ્લિકેશન્સને દૂર કરો કે જે તમારું ધ્યાન આકર્ષિત કરે છે, ફોનને અનલોક કરવા માટે લાંબો પાસકોડ સેટ કરો, એરોપ્લેન મોડનો ઉપયોગ કરો, ફોનને ડૂ નોટ ડિસ્ટર્બ મોડ પર સેટ કરો.
પથારીની નજીક ફોનને ચાર્જિંગમાં ન રાખો : ફોનને બેડરૂમમાં ચાર્જ કરવા ન મૂકવો અને તે જ સમયે બાળકોને પણ આ ટેવ અપનાવવા માટે કહો. ફોનને બેડરૂમથી દૂર રાખીને, તેનો વધુ ઉપયોગ કરવાની આડઅસરોને (ઊંઘનો અભાવ, સંદેશાવ્યવહારમાં ઘટાડો) ટાળી શકાય છે.
ઘરની અંદર જતાની સાથે જ ફોનને તમારાથી દૂર કરો : એક રિપોર્ટ મુજબ જીવનનું યોગ્ય સંતુલન બનાવવા માટે સેલફોનથી અંતર રાખવાનું કહેવામાં આવ્યું હતું. જો તમે ઈચ્છો તો તમે કામ કર્યા પછી ફોનને રસોડામાં ખાનામાં મૂકી શકો છો. ક્રિસ્ટોફર મીમ્સના જણાવ્યા અનુસાર, ‘તમે ફોનના વપરાશને જેટલું વધારે નિયંત્રણ કરો છો, તેટલું જ વધુ તમે તેને અવગણવાની ક્ષમતાને જાળવી શકો છો.
ત્રીસ દિવસનો પ્રયોગ કરો : સેલ ફોનનો વપરાશ ઘટાડવા માટે, તમારે તેનો ઉપયોગ 30 દિવસ માટે કરવો જોઈએ અથવા ખુબ મર્યાદિત ઉપયોગ કરવો જોઈએ. તેનાથી તમે પોતાના માટે વધારાનો સમય કાઢી શકશો.