દેશનાં લાખો યુવાનો IAS અને IPS બનવાનું સ્વપ્ન જોતા હોય છે. આ માટે તેઓ દિવસ અને રાત સખત અભ્યાસ કરે છે. ભવિષ્યમાં IAS, IPS, IES, IFS, અધિકારી બનવા માટે દેશની સૌથી મુશ્કેલ પરીક્ષામાંથી પસાર થવું પડે છે. ભારતીય વહીવટી સેવા, જેને અંગ્રેજીમાં IAS કહેવામાં આવે છે, તે ભારતનો સૌથી લોકપ્રિય વ્યવસાય છે. દર વર્ષે UPSC દ્વારા લેવામાં આવતી સિવિલ સર્વિસ માટે લાખો ઉમેદવારો પરીક્ષા આપે છે, પરંતુ માત્ર થોડા જ ઉમેદવારો પરીક્ષા ક્લિયર કરે છે. તેમાંથી ભારતીય વહીવટી સેવામાં અધિકારી બનનારા અધિકારીઓની સંખ્યા ખૂબ ઓછી છે. અકસર લોકોને એ જાણવાની ઉત્સુકતા હોય છે કે IAS અધિકારીને કેટલો પગાર હોય છે. તો ચાલો મિત્રો આપણે IAS અધિકારીના પગાર અને અન્ય લાભો વિશે અને સુવિધાઓ વિશે જાણીએ.
સૌ પ્રથમ ચાલો તમને જણાવીએ કે ભારતીય વહીવટી સેવા હેઠળ કંઈ પોસ્ટ ઉપલબ્ધ છે અને તે વચ્ચે શું તફાવત છે ? IAS અને IPS ની જગ્યાઓ વિશેષ અધિકારીની છે. તેઓ જાહેર સેવા અધિકારીઓ તરીકે ઓળખાય છે અને ભારતીય લોકશાહીના ધ્વજ ધારણ કરનાર તરીકે પણ ઓળખાય છે. તેમની ભૂમિકા જુદી જુદી છે અને તેમના પગારમાં પણ ઘણો તફાવત છે. આ તમામ અધિકારીઓની પસંદગી યુનિયન પબ્લિક સર્વિસ કમિશન દ્વારા લેવામાં આવતી સિવિલ સર્વિસીઝ પરીક્ષા પાસ કર્યા પછી કરવામાં આવે છે.
IAS (આઈ.એ.એસ.) : ભારતીય વહીવટી સેવા સિવિલ સર્વિસીઝ પરીક્ષામાં ટોચના ક્રમ મેળવનાર ઉમેદવારોને આઈ.એ.એસ. અધિકારીઓ સંસદમાં કાયદો લાગુ કરે છે. તે જ સમયે તેઓ નવી નીતિઓ અથવા કાયદા બનાવવામાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવે છે. IAS અધિકારીઓ કેબિનેટ સચિવ અન્ડર સચિવ વગેરે પણ બની શકે છે.
IPS (આઈ.પી.એસ.) : ભારતીય પોલીસ સેવા આઈ.પી.એસ. અધિકારી તેમના અધિકારક્ષેત્રમાં કાયદો અને વ્યવસ્થા જાળવવાનું કામ કરે છે. આઈ.પી.એસ., એસ.પી., આઈ.જી., ડેપ્યુટી આઈ. જી., ડી.જી.પી. બની શકાય છે. IPS નિર્ભય અને સમાનતાને સાથે રાખે છે. IAS ને કાયદો લાગુ કરવાનો અધિકાર હોય છે.
IES (આઈ.ઈ.એસ.) : ભારતીય ઇજનેરી સેવા તે સરકારના ટેકનીકલ કાર્ય સાથે સબંધિત છે. વિશેષ બાબત એ છે કે અન્ય અધિકારીઓ માટે ફક્ત ગ્રેજ્યુએશન જરૂરી છે, પરંતુ IES અધિકારીઓ સિવિલ એન્જિનિયરીંગ, મિકેનીકલ એન્જિનિયરીંગ વિભાગમાં કાર્ય કરે છે.
IAS અધિકારીનો પગાર : આઈ.એ.એસ. અધિકારીના પગાર 7 માં પગાર પંચ અનુસાર 54000 થી 1,50,000 સુધી બદલાય છે. તેમને બઢતી મળતાની સાથે જ પગાર પણ વધી જાય છે.
IAS અધિકારીનો પગાર : આઈ.એ .એસ. અધિકારીના પગાર વિશે વાત કરવામાં આવે તો તે જુનિયર સ્કેલ, સિનિયર સ્કેલ, સુપર ટાઇમ સ્કેલ, પગાર ધોરણ જેવા જુદા જુદા બાંધકામો પર આધારિત હોય છે, જેમાં વિવિધ પે બેન્ડ હોય છે. આઈ.એ.એસ. અધિકારી એચ.આર.એ. (મૂળ અથવા સતાવાર નિવાસસ્થાનનો 40 ટકા) પણ હકદાર છે. તેઓ ડી.એ.ટી.એ. પણ મેળવે છે. આમાં, કેબિનેટ સચિવ, શિર્ષક, સુપર ટાઇમ સ્કેલના આધારે પગારમાં વધારો થાય છે.
IPS અધિકારીનો પગાર : આઈ.પી.એસ. અધિકારીઓને પીએફ, ગ્રેચ્યુઈટી, આરોગ્યા સંભાળ સેવાઓ, આજીવન પેન્શન, રહેઠાણ, સર્વિસ, ક્વાર્ટર્સ, પરિવહન, ઘરેલું કર્મચારી, અભ્યાસ રજાઓ અને અન્ય ઘણી નિવૃત્તિ સુવિધાઓ પણ આપવામાં આવે છે. તેને આઈ.જી., ડી.આઈ.જી., એ.ડી.જી., એસ.પી.ના આધારે પગાર મળે છે.
IFS (આઈ.એફ.એસ.) : વિદેશી બાબતો સાથે વ્યવહાર કરે છે અને વિદેશ મંત્રાલયમાં સેવા આપે છે. આઈ.પી.એસ. અધિકારીઓ યુ.પી.એસ.સી. પૂર્ણ કરવાની ત્રણ વર્ષની તાલીમ બાદ આઈ.એફ.એસ. અધિકારીઓ મુત્સદીગીરીથી સંબંધિત બાબતોમાં કામ કરે છે અને દ્વિક્ષીય બાબતોનું સંચાલન કરે છે.
બંગલો ગાડી : એક આઈ.એ.એસ. અધિકારી રાજ્ય સરકાર હેઠળના વિઆઇપી પ્રતિબંધિત વિસ્તારમાં ડુપ્લેક્સ બંગલા માટે હકદાર છે, અન્ય કોઈ પણ જીલ્લા કમિશન કે મુખ્યાલયમાં પોસ્ટિંગ અનુલક્ષીને આ લાભ તેઓ દ્વારા આપવામાં આવશે. જ્યારે આઈ.એ.એસ. અધિકારી ડીસ્ટ્રીકટ કલેક્ટર અથવા ડીસ્ટ્રીકટ મેજીસ્ટ્રેટ તરીકે મુકવામાં આવે છે, ત્યારે તેને સામાન્ય રીતે બંગલો મળે છે. તેઓને મોટાભાગના બંગલાની જરૂર પડે છે જો તેઓને તેમના રહેઠાણ પર ઓફિસ સ્થાપિત કરવાની જરૂર હોય ત્યાંથી તેઓ ખાસ દિવસો પર કામ કરી શકે છે.
સર્વિસ ક્વાર્ટર : જ્યાં તમારા રાજ્યમાં કોઈ અધિકારી પોસ્ટ કરે છે, ત્યાં એક સરકારી મકાન છે, આ સિવાય જો આઈ.એ.એસ. અધિકારીએ પોસ્ટિંગ દરમિયાન ક્યાંક જવું હોય તો તેને સરકારી મકાન પણ આપવામાં આવે છે.
ભારતીય પોલીસ વિશે : સામાન્ય રીતે એસ.પી. /ડી.આઈ.જી. /આઈ.જી. અને પોલીસ કમિશનર સરળતાથી બંગલો મેળવી લે છે. આ તેની ફિલ્ડ પોસ્ટિંગને કારણે. બીજી બાજુ, જ્યારે આઈ.એ.એસ. અધિકારી સેક્રેટરી તરીકે મુકાય છે, ત્યારે તેઓએ સામાન્ય રીતે ફલેટમાં રહેવું પડે છે.
કાર ડ્રાયવર : આઈ.એ.એસ. અધિકારીઓને ઓછામાં ઓછા 1 અને વધુમાં વધુ 3 સતાવાર વાહનો મુસાફરી માટે આપવામાં આવે છે, જેના માટે તેમને ડ્રાયવર પણ આપવામાં આવે છે. તમામ કારથી ઉપરના અધિકારીઓને બ્લુ લાઈટ પણ આપવામાં આવે છે. ચીફ સેક્રેટરી સ્કેલમાં કાર્યરત અધિકારીઓને રેડ લાઈટ વાહનો પણ આપવામાં આવે છે. આંદોલનના કોઈ પણ હેતુ માટે આઈ.એ.એસ. અધિકારીઓને ડ્રાયવર સાથે ઓછામાં ઓછા 1 અને વધુમાં વધુ 3 સરકારી ડ્રાયવરો ફાળવવામાં આવે છે.
સુરક્ષા : આઈ.એ.એસ અધિકારીઓ અને તેમના પરિવારોને પણ સરકારી સુરક્ષા આપવામાં આવે છે. સામાન્ય રીતે રાજ્યના મુખ્ય મથક પર તેનાત અધિકારીઓને 3 હોમગાર્ડ અને 2 બોડીગાર્ડ આપવામાં આવે છે. તેઓ તેમના જીવનમાં કોઈ પણ જોખમ માટે એસ.ટી.એફ. કમાન્ડો દ્વારા સુરક્ષિત હોય છે.
બિલ : ખાનગી કંપનીના કર્મચારીઓથી વિપરીત, આઈ.એ.એસ. અધિકારીઓને તેઓ ઉપયોગમાં લેવાતી સામાન્ય સ્થાનિક સેવાઓ માટે કોઈ પણ પ્રકારનું બિલ લેવાની જરૂર નથી. આઈ.એ.એસ. અધિકારીને ઓફિસમાં રહેવા માટે સંપૂર્ણ અથવા તો ખુબ સબસિડીમાં વીજળી આપવામાં આવે છે, તેવી જ રીતે, તેમને મફત ટોક ટાઇમ એસ.એમ.એસ. અને ઇન્ટરનેટ સેવાઓ સાથે 3 બી.એસ.એ.નેલ. સીમ કાર્ડ ફાળવવામાં આવ્યા છે.
આઈ.એ.એસ. અધિકારીઓને ઘરેલું કર્મચારીઓ, એટલે કે, નોકરો, સતાવાર નિવાસસ્થાન અથવા સર્વિસ કવાર્ટર્સના રોજ-બરોજના કામની દેખરેખ રાખવા માટે આપવામાં આવે છે. તમને જણાવી દઈએ કે આઈ.એ.એસ. અધિકારીઓ એક નામાંકિત વિદેશી યુનિવર્સિટીમાં ભણવા માટે 4 વર્ષની રજા લઈ શકે છે, જેનો ખર્ચ સરકાર ઉઠાવે છે.
અન્ય લાભો : આઈ.એ.એસ. અધિકારીઓને પીએફ, ગેચ્યુઈટી, આરોગ્યાસંભાળ સેવાઓ, આજીવન પેન્શન અને અન્ય ઘણા નિવૃત્તિ લાભોના રૂપમાં અન્ય ઘણા લાભો પણ આપવામાં આવે છે.
અનૌપચારિક લાભો : આ ઉપરાંત આઈ.એ.એસ. અધિકારીઓને જીલ્લા અથવા તેમના અધિકારક્ષેત્રમાં યોજાયેલા તમામ મોટા કાર્યક્રમોમાં આમંત્રિત કરવામાં આવે છે. જેમાં ક્રિકેટ મેચ, કોન્સર્ટ, પાર્ટીઓ અને અન્ય ઈવેન્ટ્સ શામેલ છે.
ફેસબુક પેજને લાઈક કરો..➡ સોશિયલ ગુજરાતી
India is the country with all these perks, benefits and “”get their way”” for just achiving the job title. !! No wonder there is lots of curruption, bribes and status use of their title. The New India must introduce, change and implement the way Bharat should be. Dont forget, people have voted the ministers for the countrys management and welfare and not the ministers get their way.!!!